ေအာက္တိုဘာ ၆ရက္ : ကမၻာ့ ေနရာ ထိုင္ခင္းေန႕

စား၊ ၀တ္၊ ေနေရး ဆိုတဲ့ ေရးၾကီးသံုးပါး ထဲက ေနရာ ထိုင္ခင္း အတြက္ အေလးဂရု ထားတဲ့ အေနနဲ႕ ေအာက္တိုဘာ လ ရဲ႕ ပထမဆံုး တနလၤာေန႕ ကို ကမၻာ့ ေနရာ ထိုင္ခင္းေန႕ အျဖစ္ ကမၻာ့ကုလသမဂၢ လူသားမ်ား ေနရာခ်ထားေရး အစီအစဥ္က ၁၉၈၆ ခုႏွစ္က စတင္ သတ္မွတ္ၿပီး ႏွစ္အလိုက္ သက္ဆိုင္ရာ ေဆာင္ပုဒ္မ်ား သတ္မွတ္ ျပဌာန္းၿပီး အထိမ္းအမွတ္ ပြဲမ်ား၊ ေနရာထိုင္ခင္း စီစဥ္သူမ်ားထဲက အထူးခၽြန္ဆံုး သူမ်ားကို ဆုခ်ီးျမွင့္ပြဲမ်ား ႏွစ္စဥ္ က်င္းပ ျပဳလုပ္ ခဲ့ၾကပါတယ္။ ခုခ်ိန္ထိ သတ္မွတ္ခဲ့တဲ့ ေဆာင္ပုဒ္ မ်ားကေတာ့

2008: Harmonious Cities

2007: A Safe City is a Just City

2006: Cities, Magnets of Hope

2005: The Millennium Development Goals and the City

2004: Cities - Engines of Rural Development

2003: Water and Sanitation for Cities

2002: City-to-City Cooperation

2001: Cities without Slums

2000: Women in Urban Governance

1999: Cities for All

1998: Safer Cities

1997: Future Cities

1996: Urbanization, Citizenship and Human Solidarity

1995: Our Neighbourhood

1994: Home and the Family

1993: Women and Shelter Development

1992: Shelter and Sustainable Development

1991: Shelter and the Living Environment

1990: Shelter and Urbanization

1989: Shelter, Health and the Family

1988: Shelter and Community

1987: Shelter for the Homeless

1986: Shelter is my Right

၂၀၅၀ ခုႏွစ္မွာ ကမၻာ့ လူဦးေရ စုစုေပါင္းရဲ႕ သံုးပံု ႏွစ္ပံု ျဖစ္တဲ့ လူဦးေရ ၆ဘီလ်ံဟာ ျမိဳ႕ျပ မ်ားမွာ ေနထိုင္ၾကဖို႕ အလားအလာ ရွိေနၿပီး သူတို႕ အတြက္ အိုးအိမ္ ေနရာ ထိုင္ခင္း စီစဥ္ မေပးႏိုင္ရင္ ေနရာထိုင္ခင္း အတြက္ အေတာ္ကို ျပသနာ ရွိႏိုင္ ေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အိုဇုန္းလႊာ ေပါက္ျပဲမႈ ရဲ႕ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ျဖစ္တဲ့ အႏၱာတိကတိုက္နဲ႕ အာတိတ္ စက္၀ိုင္းတြင္းက ေရခဲျပင္မ်ား အရည္ ေပ်ာ္မႈေၾကာင့္ ကမၻာ့ ပင္လယ္ ေရမ်က္ႏွာျပင္ ျမင့္တက္မႈေၾကာင့္ ပင္လယ္ကမ္းေျခ ေဒသ ျမိဳ႕ၾကီးမ်ား ျဖစ္တဲ့ ရွန္ဟိုင္း၊ နယူးေယာက္၊ ဘန္ေကာက္ စတဲ့ လူသန္းခ်ီ ေနထိုင္တဲ့ ျမိဳ႕ၾကီးမ်ား ပင္လယ္ေရေအာက္ ေရာက္မယ့္ အလား အလာ မ်ားက ရွိေနပါေသးတယ္။

• ကမၻာ့ ႏိုင္ငံအားလံုးရဲ႕ ၇၅% မွာ ႏိုင္ငံသားမ်ားအတြက္ လံုေလာက္တဲ့ အိုးအိမ္ ေျမယာ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္အတြက္ အကာအကြယ္ ေပးမႈ အျပည့္ရွိတဲ့ ဥပေဒမ်ား ျပဌာန္း ထားပါတယ္။ (ကၽြန္မတို႕ ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွာေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရ အမည္တပ္ အာဏာပိုင္မ်ားက လက္ညိႈးညႊန္ရာ ေျမယာ အသိမ္းခံရၿပီး ေလ်ာ္ေၾကး ရရွိမႈ မရွိတဲ့ အျပင္ တခါတရံ အမႈဆင္ တရားစြဲၿပီး အိမ္အပ္ရင္ အမႈ ရုပ္သိမ္း ေပးမယ္လို႕ ျခိမ္းေျခာက္ ခံရတာမ်ိဳးေတာင္ ကိုယ္ေတြ႕ ၾကံဳခဲ့ ရဖူးပါတယ္။ )*

• ကမၻာ့ ႏိုင္ငံအားလံုးရဲ႕ ၆၁% မွာ အတင္း အဓမၼ အိုးအိမ္ေျမယာ ေရႊ႕ေျပာင္းခံရမႈက ကာကြယ္ေပးတဲ့ တရားဥပေဒေတြ ရွိၾကပါတယ္။ (ကၽြန္မတို႕ ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွာေတာ့ ဆည္ေဆာက္ဖို႕ အေၾကာင္းျပလိုက္၊ လမ္းေဖာက္ဖို႕ အေၾကာင္းျပလိုက္၊ ျဖစ္ရပ္မွန္ မေပၚဘဲ ျမိဳ႕ထဲမွာ မီးေလာင္တဲ့ ရပ္ကြက္ေတြကို ျမိဳ႕ျပင္မွာ ေနရာေပးၿပီး အပိုင္သိမ္းလိုက္၊ ဘာအေၾကာင္း ျပခ်က္မွ မျပဘဲ ရြာလိုက္ မီးရိႈ႕လိုက္နဲ႕ ျဖစ္ခ်င္တိုင္း ျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေန တစ္ခုမွာ ရွင္သန္ လာခဲ့ရတဲ့ ႏိုင္ငံသားေတြ သားစဥ္ ေျမးဆက္ပါပဲ။)*

• ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲ ႏိုင္ငံေတြမွာ အိမ္ေထာင္စု တစ္ခုမွာ သူတို႕ ႏွစ္စဥ္ ၀င္ေငြရဲ႕ ၈ဆ တတ္ႏိုင္ရင္ အိုးအိမ္ ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္ပါတယ္တဲ့။ အာဖရိကမွာ ၁၂ဆခြဲ၊ လက္တင္ အေမရိကမွာ ၅.၄ဆနဲ႕ အာရပ္ ေစာ္ဘြားမ်ား ျပည္ေထာင္စုမွာေတာ့ လစဥ္ ၀င္ေငြရဲ႕ ၄၅% အကုန္အက် ခံမွ အိုးအိမ္ ေျမယာ ပိုင္ဆိုင္ ႏိုင္ပါသတဲ့။ (ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သာမန္ အစိုးရ ၀န္ထမ္း တစ္ဦးရဲ႕ လစာေငြ တစ္သိန္း က်ပ္ ျဖစ္ေနခ်ိန္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕မွာ သာမန္ အေျခအေန တိုက္ခန္း တစ္ခန္း ေစ်းႏံႈးနဲ႕ လစဥ္ စားေသာက္ဖို႕ စားစရိတ္ ေတာင္ အႏိုင္ႏိုင္ ျဖစ္ေနခ်ိန္မွာ တသက္လံုး အိုးအိမ္ မပိုင္ဘဲ ေနသြားရတဲ့ လူေတြ ဘယ္ေလာက္ မ်ားေနပါသလဲ။)*

• အိုးအိမ္ စရိတ္မွာ အာရွ-ပစိဖိတ္ေဒသက ေစ်းအျမင့္ဆံုးပါတဲ့။ ၀န္ေဆာင္မႈ ပါၿပီးသား အိမ္ယာ စခန္း တစ္ခုမွာ တစ္ စတုရန္း မီတာ အတြက္ US$ ၃.၁ ျဖစ္ပါတယ္တဲ့။ အာဖရိက မွာေတာ့ အနိမ့္ဆံုးျဖစ္ၿပီး တစ္စတုရန္း မီတာ အတြက္ US$ 0.15 ျဖစ္ပါတယ္တဲ့။ (ျမန္မာႏိုင္ငံ ရန္ကုန္ျမိဳ႕က အဆင့္ျမင့္ ကြန္ဒို တိုက္ခန္း တစ္ခန္းရဲ႕ လက္ရွိ ေပါက္ေစ်း ကေတာ့----)* စီးပြားေရး လုပ္ပိုင္ခြင့္ ကန္႕သတ္ခ်က္ေတြ ၾကားမွာ တိုင္းရင္းသား လုပ္သားျပည္သူ မ်ားကေတာ့ ျမိဳ႕ျပင္က ျဖစ္သလို အကြက္ရိုက္ ေနရာခ်ထားတဲ့ ျမိဳ႕သစ္မ်ားမွာ ျဖစ္သလို ေနထိုင္ ေနၾကၿပီး ျမိဳ႕လယ္ေခါင္က ေနရာေကာင္း မ်ားမွာေတာ့ တရုတ္၊ အိႏၵိယနဲ႕ ႏိုင္ငံျခားသားပိုင္ လုပ္ငန္းရွင္ မ်ားက ေနရာယူလ်က္... မႏၱေလးျမိဳ႕ရဲ႕ နန္းေတာ္ဟာ တရုတ္ဘံုေက်ာင္း ျဖစ္ေတာ့မွာပဲ လို႕ သံခ်ပ္ ထိုးခဲ့ရတဲ့ အထိပါပဲ။

• ေသာက္သံုးေရ ရရွိမႈမွာ အာဖရိက တိုက္က စုစုေပါင္းလူဦးေရရဲ႕ ၂၀% ေအာက္ဟာ စည္ပင္သာယာ ေရပိုက္လိုင္းမွ ေရရရွိၿပီး ၄၀% ကေတာ့ ေရခပ္ဖို႕ အိမ္ကေန မီတာ ၂၀၀ အကြာကို သြားရပါတယ္တဲ့။ (ရန္ကုန္ျမိဳ႕လည္ နဲ႕ ဆင္ေျခဖံုး ျမိဳ႕ တခ်ိဳ႕က တိုက္ခန္းမ်ားမွာ ေနထိုင္သူ မ်ားကေတာ့ ရွစ္ထပ္တိုက္ကို ေရထမ္းတင္ရင္း….)*

တကယ္ေတာ့ ျမိဳ႕တည္တယ္ ဆိုတာ အကြက္ခ်ၿပီး ေျမကြက္ရိုက္ ေရာင္းစားရံု မကပါဘူး။ ျမိဳ႕တျမိဳ႕ အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ျမိဳ႕သူ ျမိဳ႕သား ဦးေရ သတ္မွတ္ခ်က္၊ ဒီလူေတြ အတြက္ ေသာက္သံုးေရ၊ စားေရရိကၡာ၊ အလုပ္အကိုင္၊ ေနရာထိုင္ခင္း စတဲ့ အေျခခံ စီမံခ်က္မ်ား၊ ဒါေတြကို ပံ့ပိုးဖို႕ ျမိဳ႕ျပ ေျမယာ အခင္းအက်င္း ျဖစ္တဲ့ သန္႕ရွင္း လံုေလာက္တဲ့ ေရအရင္းအျမစ္နဲ႕ ေရပိုက္လိုင္း၊ ေစ်း၊ စိုက္ခင္းနဲ႕ ေမြးျမဴေရးျခံ၊ စြမ္းအင္ အရင္းအျမစ္ (ဖေယာင္းတိုင္နဲ႕ ေရနံဆီ မီးခြက္ေလာက္နဲ႕ အလုပ္မျဖစ္ပါ)၊ အလုပ္အကိုင္ ေပးဖို႕ စက္မႈဇုန္နဲ႕ ကုန္သြယ္ေရးဇုန္မ်ား၊ ဒီျမိဳ႕သူျမိဳ႕သားမ်ားရဲ႕ က်န္းမာေရး အတြက္ ေဆးရံု၊ ေဆးေပးခန္း၊ ဆက္သြယ္ေရး အတြက္ စာတိုက္နဲ႕ ေၾကးနန္း၊ ဖုန္း၊ အင္တာနက္ လိုင္းမ်ား တပ္ဆင္မႈ၊ လံုျခံဳေရးအတြက္ ရဲစခန္း (စစ္တပ္နဲ႕ ၀ိုင္းထားၿပီး ဓားစာခံ အျဖစ္ ထားဖို႕ မသင့္ပါ) အစရွိသျဖင့္ လိုအပ္ခ်က္ မ်ားစြာ ရွိေနပါတယ္။ အားလံုးထဲမွာ အေရးၾကီးဆံုးကေတာ့ ဒီျမိဳ႕က ထြက္တဲ့ အမိႈက္သရိုက္နဲ႕ ေရဆိုးမ်ားကို ဘယ္လို အျမန္ဆံုးနဲ႕ အသန္႕ရွင္းဆံုး စြန္႕ထုတ္ စီရင္မလဲ ဆိုတာပါပဲ။ ျမိဳ႕ျပင္ထုတ္ၿပီး အမိႈက္ပံုမွာ ပစ္မယ္လို႕ ကေလးေတြး ေတြးလို႕ကေတာ့ အမိႈက္ပံုက ေပးတဲ့ ကပ္ေရာဂါေဘးက ေျပးလြတ္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ ျမိဳ႕တြင္းနဲ႕ ျမိဳ႕ျပင္ ဆင္ေျခဖံုး ေဒသက လူမ်ားရဲ႕ အက်င့္စာရိတၱ ေတြကို ပညာေရးနဲ႕ မွ်တတဲ့ အေျခခံ ပံ့ပိုးမႈ ေတြနဲ႕ ထိန္းညွိေပးမႈ မရွိရင္လဲ ျမိဳ႕ျပ လံုျခံဳေရးကို ထိခိုက္ ေစဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ကမၻာ့ေနရာထုိင္ခင္းေန႕ အတြက္ ကမၻာ့ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ မစၥတာ ဘန္ကီမြန္းက ေတာ့
“ ျမိဳ႕ျပေတြ ေလာင္စာ သံုးစြဲမႈနဲ႕ အညစ္အေၾကး စြန္႕ပစ္မႈ အစရွိတဲ့ အခ်က္ေတြ ဟန္ခ်က္မညီရင္ ကမၻာ့လူဦးေရရ႕ဲ သံုးပံု ႏွစ္ပံုဟာ ဒုကၡေတြနဲ႕ ရင္ဆိုင္ ရပါလိမ့္မယ္ ဒါေၾကာင့္ ဒီႏွစ္အတြက္ ေဆာင္ပုဒ္ကို ဟန္ခ်က္ညီေသာ ျမိဳ႕ျပမ်ား လို႕ သတ္မွတ္ ရတာပါ။ ကမၻာၾကီးဟာ ဖိအားအျပင္းဆံုး စိန္ေခၚမႈေတြ ျဖစ္တဲ့ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ၊ သဘာ၀ကပ္ေဘးမ်ား၊ တရိပ္ရိပ္ ျမင့္တက္လာတဲ့ အစားအစာနဲ႕ ေလာင္စာ ေစ်းႏံႈး စတာေတြနဲ႕ ရင္ဆိုင္ ေနရပါတယ္။ ဟန္ခ်က္ညီမႈ ရွိတဲ့ ျမိဳ႕ျပမ်ားဟာ လူသားတို႕ရဲ႕ ေနရာ ထိုင္ခင္း အတြက္ ေခၽြေခၽြတာတာ မွ်ေ၀ သံုးစြဲႏိုင္တဲ့၊ ေလာင္စာ၊ စားေရ ရိကၡာနဲ႕ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ကို ထိခိုက္မႈ နည္းတဲ့၊ နည္းလမ္းမွန္တဲ့ အညစ္အေၾကး စြန္႕ထုတ္မႈ စတာေတြကို ပံ့ပိုးႏိုင္တဲ့၊ ေကာင္းမြန္တဲ့ စနစ္ တစ္ခုပါ။ ဒါေၾကာင့္ ကမၻာ့ လူသား အားလံုး သဘာ၀ အေမြအႏွစ္ မ်ားပိုမို စိမ္းလန္း ေကာင္းမြန္စြာ ဖြံ႕ျဖိဳး တိုးတက္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းၿပီး ကမၻာ့လူသား အားလံုး အတြက္ ရည္ရြယ္ခ်က္ ေကာင္းမြန္ ျပီးျပည့္စံုတဲ့ လူေနမႈ အဆင့္အတန္း တစ္ရပ္ကုိ တည္ေဆာက္ ၾကပါစို႕လို႕ တိုက္တြန္း ႏိႈးေဆာ္လိုက္ပါတယ္” လို႕ ေျပာၾကား ခဲ့ပါတယ္။

ကၽြန္မတို႕ ျမန္မာ ႏိုင္ငံသူ ႏိုင္ငံသားမ်ားလဲ ျမိဳ႕ျပ ပီသတဲ့ ျမိဳ႕ျပ မ်ားမွာ ရည္ရြယ္ခ်က္ ေကာင္းမြန္ မွန္ကန္တဲ့ စနစ္မ်ား နဲ႕ အညီ ေကာင္းမြန္ ၿပီးျပည့္စံုတဲ့ လူေနမႈ အဆင့္အတန္း မ်ားနဲ႕ ေနထိုင္ ႏိုင္တဲ့ တေန႕ အျမန္ဆံုး ဆိုက္ေရာက္ လာပါေစလို႕ ဆုမြန္ေကာင္း ေတာင္းလိုက္ရပါတယ္ရွင္။