တိမ္ပန္းခ်ီ တို႕ ေျပာတဲ့ စကား

အဇဋာ ေကာင္းကင္ျပာထက္က တိမ္ပန္းခ်ီ တို႕ကို ေငးေမာဖူးသူတို႕ ရွိၾက ပါလိမ့္မယ္။ တိမ္ ပန္းခ်ီ တို႕ရဲ႕ အဓိပၸာယ္ကို ဖတ္သူတို႕ထဲတြင္ အႏုပညာသည္ တုိ႕သာမက မိုးေလ၀သနဲ႕ ဇလ ေဗဒ ပညာရွင္တို႕ အျပင္ ေနာက္ပိုင္း သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ေလ့လာ ထိန္းသိမ္းေရး သိပၸံ ပညာရွင္ တို႕ပါ ပါ၀င္ လာခဲ့ ၾကပါတယ္္။

အင္ဒိုနီးရွား ႏိုင္ငံက မီးေတာင္ ေပါက္ကြဲမႈေၾကာင့္ ထြက္ေပၚလာတဲ့ ျပာမႈန္မ်ားက တိမ္မ်ားကို ထိေတြ႕တဲ့အခါ ညဘက္မွာေတာင္ ဒီလို လွပ ဆန္းၾကယ္တဲ့ အျပာေရာင္ ေတာက္ေနတဲ့ တိမ္ မ်ားနဲ႕ ည ရႈခင္းကို ေတြ႕ျမင္ရတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။


ဒီလို အျပာေရာင္ ေတာက္ေနတဲ့ တိမ္မ်ိဳး ကို Noctilucent clouds လို႕ ေခၚၿပီး ဖင္လန္ ႏိုင္ငံ မွာလဲ ဒီလို တိမ္ေတြနဲ႕ ညေန ဆည္းဆာ ကို ရွားရွားပါးပါး ျမင္ေတြ႕ မွတ္တမ္းတင္ ႏိုင္ခဲ့ၾက ပါတယ္။


တရုတ္ႏိုင္ငံ၊ ဟီနန္ ျပည္နယ္၊ နန္ယန္တကၠသိုလ္မွ ဘူမိရူပ ပညာရွင္ ေဂါင္နဲ႕ ၀မ္တို႕ဟာ ၂၀၀၄ ဒီဇင္ဘာမွာ စက္တယ္လိုက္ ၿဂိဳလ္တုက ဓာတ္ပံုေတြ ေလ့လာရင္းနဲ႕ တိမ္ေတြၾကားက ကြက္လပ္ေတြကို ဂရုတစိုက္ ၾကည့္မိ ခဲ့ၾက ပါတယ္။ ဒီတိမ္ေတြဟာ ကီလိုမီတာ ရာေပါင္း မ်ားစြာ အထိ သြယ္တန္းေပၚထြန္း ေနတာ ျဖစ္ၿပီး ေလတိုက္ေန ေပမယ့္ ဒီတိမ္ေတြဟာ ေရြ႕လ်ား ေပ်ာက္ကြယ္ မသြားဘဲ နာရီေပါင္း အေတာ္ၾကာ ဆက္လက္ တည္ရွိ ေနခဲ့ တာကို တအံ့တၾသ ေတြ႕ရပါတယ္တဲ့။ ဒီတိမ္ေတြ ေပၚထြန္း ခဲ့တာရဲ႕ ေအာက္မွာ တိုက္ဆိုင္စြာ အီရန္ ေတာင္ပိုင္းက ေျမလႊာ ျပတ္ေရြ႕ေၾကာ ရွိေနခဲ့ တာပါ။

အဲဒီ ေျမလႊာ ျပတ္ေရြ႕ေၾကာ တေလွ်ာက္မွာ ေျမထုနဲ႕ ေလထု အပူခ်ိန္ ျမင့္တက္ ေနတာကိုလဲ စစ္ေဆး ေတြ႕ရွိ ခဲ့တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ၆၉ရက္အၾကာ ျဖစ္တဲ့ ၂၀၀၅ ေဖေဖာ္၀ါရီမွာ ျပင္းအား ရစ္ခ်တ္ တာ စေကး ၆.၄ အထိ ရွိတဲ့ ငလ်င္လႈပ္ၿပီး လူ၆၀၀ေက်ာ္ ေသဆံုး ခဲ့ရ ပါတယ္။ ၂၀၀၅ ဒီဇင္ဘာ လမွာ ဒီလို တိမ္မ်ိဳး နာရီ အေတာ္ၾကာ ေပၚလာခဲ့ၿပီး ေနာက္ ၆၄ ရက္ အၾကာမွာ တခါ ထပ္ၿပီး ရစ္ခ်တ္တာ စေကး ၆ အထိ ရွိတဲ့ ေနာက္ထပ္ ငလ်င္တစ္ခု အဲဒီ ေဒသမွာ ျဖစ္ေပၚ ခဲ့တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ဆက္လက္ ေလ့လာ စံုစမ္းခ်က္ ေတြအရ ျပတ္ေရြ႕ေၾကာင္း တေလွ်ာက္က ထြက္တဲ့ ဓာတ္ ေငြ႕ ေတြရဲ႕ အပူခ်ိန္ေၾကာင့္ တိမ္ေတြမွာ အကြက္ေတြ ျဖစ္ေပၚ လာခဲ့တာ ျဖစ္ၿပီး ျပတ္ေရြ႕ ေၾကာင္း တေလွ်ာက္က ပထ၀ီ အေနအထား အရ ေရေငြ႕ ေတြလဲ ပို အေငြ႕ပ်ံ တက္ၿပီး တိမ္ မ်ားလဲ ပိုမို ဖြဲ႕စည္း ျဖစ္ေပၚ လာခဲ့တယ္ လို႕ ဆိုပါတယ္။
(International Journal of Remote Sensing, vol 29, p 1921)

ေမလ ၁၂ရက္ေန႕ က တရုတ္ ႏိုင္ငံ စီခၽြမ္မွာ ရစ္ခ်တ္တာ စေကး ၈ အထိ ရွိတဲ့ ကမၻာေက်ာ္ ငလ်င္ၾကီး လႈပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ငလ်င္ လႈပ္ခဲ့တဲ့ ေနရာရဲ႕ ကီလိုမီတာ ၁၄၀၀ အကြာက ရွန္တုန္း ျမိဳ႕ေပၚမွာ ေမလ ၉ရက္ ေန႕က ေတြ႕ရွိခဲ့ ရတဲ့ ငလ်င္ နိမိတ္ျပ မိုးတိမ္လို႕ ေခၚဆို ႏိုင္ေလာက္တဲ့ ျဖစ္ေတာင့္ျဖစ္ခဲ တိမ္စိုင္ မ်ားကို ေအာက္ပါ ဓာတ္ပုံ အတိုင္း ေလ့လာ ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ ဒီလိုဆို လူသားေတြဟာ ငလ်င္ လႈပ္ေတာ့မယ္ ဆိုတာကို ၾကိဳတင္ ခန္႕မွန္း သိရွိ ႏိုင္တာ ေသခ်ာပါၿပီလား…


တကယ္ ငလ်င္ လႈပ္ခဲ့တဲ့ ေနရာနဲ႕ ဒီေလာက္ အေ၀းၾကီးမွာ ေပၚတဲ့ တိမ္နဲ႕ ငလ်င္ဟာ ဆက္စပ္မႈ ရွိႏိုင္ပါ့ မလားဆိုသူ မ်ားအတြက္ ေျမလႊာ ျပတ္ေရြ႕ေၾကာျပ ေျမပံုကိုပါ ပူးတြဲ ေဖာ္ျပ ေပးလိုက္ ပါတယ္။



တကယ္ေတာ့ ငလ်င္ လႈပ္ေတာ့ မယ္လို႕ တိတိက်က် ခန္႕မွန္း တိုင္းတာ ႏိုင္ပါၿပီလို႕ အာမခံ ႏိုင္တဲ့ သိပၸံ ပညာ မေပၚေသး ေပမယ့္ ခန္႕မွန္း ႏိုင္ဖို႕ နည္းလမ္းေတြ၊ သက္ေသ ျပဳခ်က္ေတြ တျဖည္းျဖည္း နဲ႕ ေပၚထြန္း လာေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ မၾကာမီ ႏွစ္မ်ားအတြင္းမွာ ငလ်င္ မလႈပ္မီ ၾကိဳတင္ ခန္႕မွန္း ႏိုင္တဲ့ ကမၻာၾကီးထဲမွာ ကၽြန္မတို႕ ေနထိုင္ ႏိုင္ၾကဖို႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ မ်ားလာၿပီလို႕ ေျပာႏိုင္ ပါၿပီရွင္။